Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ

Hợp đồng vay tiền là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tiền cho bên vay, khi đến hạn trả bên vay phải hoàn trả cho bên vay tiền và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Nhưng sẽ có những trường hợp các bên không có thỏa thuận thời hạn trả hoặc có thỏa thuận nhưng khi phát sinh tranh chấp một bên không thừa nhận và không có chứng cứ gì xác thực. Trong những trường hợp này giải quyết như thế nào? Có phải không Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ thì sẽ không có căn cứ yêu cầu bên vay trả nợ?

Bài viết hôm nay của Hãng Luật Bạch Tuyết sẽ giải đáp đến Quý bạn đọc thắc mắc trên thông qua quy định của pháp luật, thực tiễn và đưa ra những khuyến nghị.

Mục lục bài viết

1. Quy định của pháp luật về Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ

Theo quy định tại Điều 469 BLDS 2015 về vấn đề thực hiện Hợp đồng vay không kỳ hạn thì tùy trường hợp mà sẽ có những quy định cụ thể:

Trường hợp hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi: Bên cho vay có quyền đòi lại tiền và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau biết trước một thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác
Trường hợp hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi: Bên cho vay có quyền đòi lại tiền bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tiền, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.

Như vậy, Bộ luật dân sự quy định rất rõ ràng về việc thực hiện Hợp đồng vay không kỳ hạn – hay không có thời hạn trả nợ, đó là cả bên cho vay và bên vay đều có thể kết thúc hợp đồng vay này vào bất cứ thời điểm nào (thông qua việc đòi lại tiền hoặc trả lại tiền) nhưng trong các trường hợp này pháp luật đặt ra nghĩa vụ phải báo trước cho bên còn lại một thời gian hợp lý. Tuy nhiên, thế nào là thời gian hợp lý thì Bộ luật dân sự 2015 không có quy định.

Theo hướng dẫn tại điểm a khoản 3 Điều 6 Nghị quyết số 01/2019/NQ-HĐTP thì “thời gian hợp lý” do Tòa án căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để xem xét, quyết định nhưng không quá 03 tháng kể từ ngày thông báo. Như vậy, về khoảng thời gian được coi là hợp lý từ thời điểm thông báo đến thời điểm bên được thông báo phải thực hiện nghĩa vụ không có quy định như thế nào là hợp lý mà chỉ được giới hạn ở mức tối đa là 03 tháng. Có nghĩa là, trong Hợp đồng vay tiền không có ghi nhận về thời hạn trả nợ, bên chủ nợ có thể yêu cầu trả nợ và bên còn lại có nghĩa vụ trả nợ trong thời hạn tối đa là 03 tháng (trừ trường hợp Hợp đồng vay tiền không có lãi suất và các bên có thỏa thuận khác).

2. Thực tiễn về Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ

Qua tìm hiểu, trên thực tế thường xảy ra một số tình huống sau về Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ:

Bên vay tiền không thực hiện nghĩa vụ trả nợ dù đã được bên cho vay tiền nhắc trước.
Các bên tranh chấp về thời gian tính lãi chậm trả do không có chứng cứ xác thực về việc thông báo yêu cầu trả nợ;
Lãi suất các bên thỏa thuận trong Hợp đồng vay tiền quá cao so với quy định (thỏa thuận lãi suất cao hơn 20%/năm trên khoản tiền vay).

3. Khuyến nghị về xác lập, thực hiện Hợp đồng vay tiền không ghi thời hạn trả nợ

Từ những phân tích quy định và thực tiễn nêu trên, Hãng Luật Bạch Tuyết gửi đến Quý bạn đọc những khuyến nghị sau đây:

Các bên nên thỏa thuận về thời hạn trả tiền trong Hợp đồng vay tiền;
Trường hợp vào thời điểm xác lập Hợp đồng vay tiền các bên không xác định trước được chính xác thời hạn vay tiền, các bên nên thỏa thuận về việc thông báo yêu cầu trả tiền/thông báo trả tiền bằng phương thức nào, thông báo trước thời gian bao lâu thì bên còn lại buộc phải thực hiện nghĩa vụ (nghĩa vụ trả tiền, nghĩa vụ nhận lại tiền và lãi).
Đặc biệt, về phương thức thông báo, để làm bằng chứng cho việc yêu cầu trả lãi do chậm trả / bác bỏ yêu cầu trả lãi do chậm trả các thì các bên nên thể hiện thông báo thông qua các hình thức có thể lưu trữ và cung cấp được cho cơ quan giải quyết tranh chấp, chẳng hạn văn bản, email, tin nhắn,….