Ngày 08/4/2024, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM đã xét xử vụ án hành chính phúc thẩm, người khởi kiện là ông Nguyễn Thanh Phong và những người đứng đơn khởi kiện. Trong phần quyết định, Tòa phúc thẩm không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của người khởi kiện, giữ nguyên Bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Long An.
Phiên tòa xét xử phúc thẩm được đông đảo người quan tâm, theo dõi và tham dự. Đặc biệt, phiên tòa có sự tham dự của phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam ghi nhận diễn biến phiên tòa tại bài viết: Một quyết định thu hồi sổ đỏ tại Tân An bị người dân khởi kiện: Cần tham khảo các ý kiến trong báo cáo của Thanh tra Long An | Báo Pháp luật Việt Nam điện tử (baophapluat.vn).
Theo Luật sư Phạm Thị Bạch Tuyết – Luật sư thuộc Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh – Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những người khởi kiện cho rằng HĐXX cấp sơ thẩm đã tuyên một bản án không thấu tình đạt lý, cố ý bóc tách một đoạn có lợi cho người bị kiện trong kết luận của báo cáo thanh tra, không đưa ra được căn cứ pháp lý, viện dẫn các điều luật một cách khiên cưỡng, không liên quan đến nội dung nhận định, vi phạm pháp luật một cách nghiêm trọng, làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của những người đồng thừa kế.
Mục lục bài viết
Diễn biến vụ việc được tóm tắt như sau:
Thửa đất số 96, diện tích 360m2 loại đất thổ và còn lại là đất lúa khoảng 340m2, tờ bản đồ số 4, Phường 3 (nay là Phường 7), TP. Tân An mà ông Nguyễn Thanh Quang đang sử dụng có nguồn gốc của bà Nguyễn Kim Anh (đã mất năm 2005 – là mẹ ruột của ông Nguyễn Thanh Quang).
Ngày 20/6/1988, bà Nguyễn Kim Anh làm tờ ủy quyền phần diện tích đang canh tác cho con tên Nguyễn Thanh Quang được quyền sử dụng 700m2 để cất nhà ở và được UBND tỉnh Long An ban hành quyết định số 1244/QĐ.UB.90 ngày 12/11/1990 về việc tạm cấp đất cất nhà với diện tích 300m2, phần còn lại thu hồi đưa vào sản xuất, nhưng trên thực tế ông Nguyễn Thanh Quang vẫn sử dụng.
Ngày 18/11/1998, UBND tỉnh Long An cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Nguyễn Kim Anh, thửa số 95, tờ bản đồ số 4, diện tích 1.422m2, loại đất lúa; thửa số 96, tờ bản đồ số 4, diện tích 360m2, loại đất thổ cư; thửa số 97, tờ bản đồ số 4, diện tích 5.451m2, loại đất lúa. Trong đó có phần đất ông Quang đang sử dụng, diện tích theo trích đo ngày 20/9/2004 là 766m2, gồm thửa 96 và một phần thửa 95, 97 tờ bản đồ số 4, năm 2004.
Ngày 25/12/2005, bà Nguyễn Kim Anh mất, không để lại di chúc (Trích lục khai tử số 203/TLKTDS ngày 26/3/2020). Ngày 20/11/2022, UBND TP.Tân An ban hành quyết định 4097/QĐ-UBND thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00237QSDĐ/0103-LA cấp ngày 18/11/1998 cho bà Nguyễn Kim Anh đối với thửa 95, 96 và 97, tờ bản đồ số 4, tọa lạc tại Phường 3, TP.Tân An, tỉnh Long An. Lý do “Giấy chứng nhận cấp không đúng đối tượng”.
Ngày 21/11/2022, ông Nguyễn Thanh Phong và những người đứng đơn khởi kiện đã nộp Đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân tỉnh Long An, yêu cầu hủy Quyết định 4097/QĐ-UBND của UBND TP.Tân An về việc thu hồi Giấy chứng nhận. Trong quá trình giải quyết vụ án, UBND tỉnh Long An cung cấp hồ sơ bao gồm: Quyết định số 1244/UB.QĐ.90 của UBND tỉnh Long An tạm cấp đất cất nhà. Khi đó, những người khởi kiện mới biết đến sự tồn tại của Quyết định này và đã thực hiện việc khởi kiện bổ sung. Theo đó, từ ngày 22 đến 27/9/2023, Tòa án nhân dân tỉnh Long An đã xử sơ thẩm công khai vụ án thụ lý số 275/2022/TLST-HC về “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai”. Tại bản án sơ thẩm số 170/2023/HC-ST ngày 27/9/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Long An tuyên xử:
+ Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Thanh Phong bà Nguyễn Thị Ngọc Ánh, bà Nguyễn Thị Thúy Loan, ông Nguyễn Thanh Vân bà Nguyễn Thị Cúc và bà Nguyễn Thị Chín đối với UBND tỉnh Long An, UBND TP.Tân An về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính”.
+ Bác yêu cầu của người khởi kiện yêu cầu:
-
- Hủy Quyết định hành chính số 4097/QĐ-UBND ngày 20/10/2022 của UBND TP. Tân An, tỉnh Long An về việc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số vào số 00237QSDD/0103-LA do UBND tỉnh Long An cấp ngày 18/11/1998 đã cấp cho bà Nguyễn Kim Anh;
- Hủy Quyết định số 1244/UB.QĐ.90 ngày 12/11/1990 của UBND tỉnh Long An về việc tạm cấp đất nhà cho ông Nguyễn Thanh Quang ngày 12/11/1990.
Không đồng ý với quyết định tại Bản án sơ thẩm số 170/2023/HC-ST ngày 27/9/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Long An, ông Nguyễn Thanh Phong và những người đứng đơn khởi kiện đã có đơn kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm.
Một số quan điểm của Luật sư
Tại phiên tòa, Luật sư Tuyết trích dẫn các căn cứ để khẳng định Quyết định tạm cấp đất cất nhà số 1244/UB.QĐ.90 và Quyết định thu hồi giấy chứng nhận số 4097/QĐ-UBND là trái pháp luật cả về nội dung lẫn hình thức nhưng không được HĐXX cấp phúc thẩm xem xét. Cụ thể:
– Đối với Quyết định 1244/UB.QĐ.90:
-
- Về nội dung: Tòa án xác định rằng UBND tỉnh Long An ban hành Quyết định 1244 trên cơ sở ý chí của bà Kim Anh. Tuy nhiên, ý chí của bà Kim Anh chỉ là cho ở nhờ trên đất, ủy quyền cho sử dụng chứ không phải tặng cho. Điều này đã được thể hiện rất rõ qua nội dung tờ ủy quyền và quá trình bà Anh đi kê khai, thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Điều 187 BLDS 2015 quy định: “2. Người được chủ sở hữu ủy quyền quản lý tài sản không thể trở thành chủ sở hữu đối với tài sản được giao theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này.” Như vậy, việc ủy quyền không thể là căn cứ xác lập quyền sở hữu đối với ông Quang.
- Về trình tự thủ tục: Căn cứ vào các quy định pháp luật tại thời điểm ban hành Quyết định 1244 cũng như đã được Thanh tra khẳng định tại Báo cáo 1020/BC-TTr không hề có bất kỳ thủ tục hành chính nào cho phép việc tạm cấp đất cất nhà. Cả Tòa án sơ thẩm và Tòa án Phúc thẩm đều không đưa ra được nhận định về tính hợp pháp đối với hình thức, trình tự, thủ tục của Quyết định 1244. Hơn nữa, về nguyên tắc, Nhà nước khi giao đất cho người khác thì phải thu hồi đất của người sử dụng trước đó. Nhưng Ủy ban đã không hề thực hiện thủ tục này.
– Đối với Quyết định 4097/QĐ-UBND: Ủy ban xác định Giấy chứng nhận cấp cho bà Kim Anh năm 1998 là chồng lấn lên phần đất đã có Quyết định tạm cấp đất cất nhà cho ông Quang. Tuy nhiên, như đã phân tích ở trên, Quyết định 1244 được ban hành trái pháp luật. Do đó, không thể sử dụng Quyết định 1244 làm căn cứ để xác định Giấy chứng nhận đã cấp cho bà Kim Anh là trái pháp luật. Bên cạnh đó, Quyết định 4097 còn có nhiều sai phạm về trình tự, thủ tục ban hành.
Cũng theo Luật sư Tuyết, liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00237QSDĐ/0103-LA của bà Nguyễn Kim Anh. Tại Báo cáo số 1380/BC-TTr ngày 08/9/2020 bút lục số 226 và Báo cáo 1020/BC-TTr ngày 15/10/2021 bút lục số 207 thể hiện rằng, hồ sơ cấp Giấy chứng nhận của bà Nguyễn Kim Anh không tìm thấy ở UBND Phường 3, UBND Phường 7, UBND TP.Tân An và Trung tâm lưu trữ tỉnh. Tuy nhiên, trước khi khởi kiện vụ án thì người thừa kế của bà Nguyễn Kim Anh đã đi xin trích lục hồ sơ cấp Giấy chứng nhân tại Trung tâm lưu trữ tỉnh Long An. Tài liệu này đã được nộp cho Tòa án nhân dân tỉnh Long An. Bên cạnh đó, tại phần nhận định, Tòa án phúc thẩm nhận định rằng: “Trong vụ án hành chính, HĐXX chỉ xem xét về trình tự, thủ tục ban hành của Quyết định hành chính”.
Điều này là hoàn toàn trái với quy định tại khoản 3 Điều 191 Luật tố tụng hành chính 2015: “3. Khi nghị án, Hội đồng xét xử chỉ được căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã được kiểm tra, xem xét tại phiên tòa, kết quả việc tranh tụng tại phiên tòa, ý kiến của Kiểm sát viên, các quy định của pháp luật và nghiên cứu, áp dụng án lệ hành chính (nếu có) liên quan để quyết định về các vấn đề sau đây: a) Tính hợp pháp và có căn cứ về hình thức, nội dung của quyết định hành chính hoặc việc thực hiện hành vi hành chính bị khởi kiện”.
Luật sư Tuyết bày tỏ sự thất vọng về quyết định của Tòa án cấp phúc thẩm và sẽ tiếp tục đấu tranh để bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của những người khởi kiện.
Quý bạn đọc quan tâm đến vụ án mời theo dõi những bài viết tiếp theo của Hãng Luật Bạch Tuyết để cập nhật thông tin vụ án. Nếu có thắc mắc gì liên quan đến chủ đề trên hoặc vướng mắc ở các lĩnh vực pháp lý khác, Quý Khách hàng liên hệ với chúng tôi thông qua thông tin sau:
– Địa chỉ:
+ Trụ sở chính: 1132 Lê Đức Thọ, phường 13, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh.
+ Chi nhánh Phú Nhuận: 529/122 Huỳnh Văn Bánh, Phường 13, quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh.
– Số điện thoại: 094.994.0303, 098.743.1347 hoặc 0376019226.
– Fanpage: Hãng Luật Bạch Tuyết; Hãng Luật Bạch Tuyết – Chi nhánh Phú Nhuận
