Giải quyết tài sản, con cái khi không đăng ký kết hôn

Chung sống như vợ chồng là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau là vợ chồng (khoản 7 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014).

Theo quy định tại khoản 1 Điều 14 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật, chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Tuy nhiên, trường hợp nam nữ sống chung như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 mà không đăng ký kết hôn được coi là hôn nhân thực tế, việc giải quyết tài sản, con cái khi sống chung mà không đăng ký kết hôn được giải quyết như với trường hợp có đăng ký kết hôn.

Việc giải quyết tài sản, con cái khi sống chung từ ngày 03/01/1987 mà không đăng ký kết hôn được xử lý như sau:

Mục lục bài viết

1. Giải quyết tài sản khi sống chung mà không đăng ký kết hôn:

Quan hệ tài sản, nghĩa vụ hợp đồng của nam, nữ sống chung mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên. Trường hợp không thỏa thuận được thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Cụ thể:

Đối với tài sản riêng: tài sản của ai vẫn sẽ do người đó sở hữu.

Đối với tài sản chung: do quan hệ sống chung như vợ chồng không thực hiện đăng ký kết hôn theo quy định do đó quan hệ đó không được công nhận. Những tài sản chung sẽ được phân chia theo thỏa thuận, trường hợp không thỏa thuận được thì phân chia theo quy định của Bộ luật dân sự, cụ thể tại Điều 219 Bộ luật dân sự 2015:

Tài sản chung có thể phân chia thì một trong hai người đều có quyền yêu cầu chia tài sản chung; nếu tình trạng sở hữu chung phải được duy trì trong một thời hạn thì mỗi người chỉ có quyền yêu cầu chia tài sản chung khi hết thời hạn; khi tài sản chung không thể chia được bằng hiện vật thì mỗi người có quyền yêu cầu chia có quyền bán phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp giữa hai bên có thuận khác.

Trường hợp có người yêu cầu một trong hai vợ chồng thực hiện nghĩa vụ thanh toán và người đó không có tài sản riêng hoặc không đủ để thanh toán thì người yêu cầu có quyền yêu cầu chia tài sản chung và tham gia vào việc chia tài sản chung

Tài sản chung không thể phân chia phần quyền sở hữu bằng hiện vật hoặc việc chia này bị chủ sở hữu chung còn lại phản đối thì người yêu cầu có quyền buộc người có nghĩa vụ bán phần quyền sở hữu của mình để thực hiện việc thanh toán.
Lưu ý: Việc giải quyết quan hệ tài sản phải đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập. Ngoài ra, khi yêu cầu Tòa án phân chia tài sản, các bên đều có quyền và nghĩa vụ đưa ra các căn cứ chứng minh công sức đóng góp của mình đối với khối tài sản chung để phân chia một cách hợp lý.

Giải quyết tài sản, con cái khi sống chung mà không đăng ký kết hôn

2. Giải quyết con cái khi sống chung mà không đăng ký kết hôn:

Quyền và nghĩa vụ giữa nam, nữ sống chung với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con. Cụ thể:

Về trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con: Cha, mẹ có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Hai bên thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên đối với con; trường hợp không thể thỏa thuận được thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết việc Tòa án giao con cho ai căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi thì có xem xét đến nguyện vọng của con. Ngoài ra, con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc giữa cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Về nghĩa vụ, quyền của cha mẹ không trực tiếp nuôi con: Cha mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi con đồng thời phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Cha mẹ không trực tiếp nuôi con được quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không bị bất cứ ai cản trở nhưng không được lạm dụng quyền thăm non con để cản trở, gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Người trực tiếp nuôi con có thể được thay đổi theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cụ thể trong các trường hợp sau đây:

(i) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

(ii) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Trong trường hợp cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.